“Dinamik həyat tərzi keçiririk. Hər kəs nə uğrunda isə mübarizə aparır. Sosial bərabərlik qorunmalıdır: sosial, psixoloji, cinsi, və ya fiziki mənada. Sosial varlıq olduğumuz üçün hər bir məsələnin həlli sosial münasibətlərə əsaslanır”. Bu fikirləri APA TV-nin “Səhər zəngi” verilişinin qonağı, psixoloq Narınc Rüstəmova deyib.

 

Onun sözlərinə görə, bu baxımdan insanlar üç qrupa bölünür: “Səhvlərindən nəticə çıxarmayanlar, səhvlərdən nəticə çıxaranlar, başqalarının səhvlərindən nəticə çıxaranlar. Öz səhvlərindən nəticə çıxaranlar ağıllı insanlardır, onlar eyni səhvi daha təkrarlamırlar. Müdrik insanlar isə başqalarının səhvlərindən nəticə çıxarırlar. Yəni hər bir insan səhv edə bilər”.

 

Qadınla kişi ev işlərini bərabər bölməlidirmi?

 

Narınc Rüstəmova bərabərliyin hər yerdə qorunmalı olduğunu deyib: “Bərabərlik hər yerdə qorunmalıdır - işdə də, ictimai nəqliyyatda da. Xüsusilə, genderlər arasında qeyri-bərabərlik ciddi problemlərə yol açır. Bəzən bərabərlik deyəndə hər şeyin yarısı nəzərdə tutulur. Məsələn, qadın çalışırsa, ev işlərinin yarısına kişilər kömək etməlidir. Ən çox da ailədaxili problemlərdə bunu daha çox müşahidə edirik”.

 

Mütəxəssis hesab edir ki, hər bir insan öz potensialına bələd olmalıdır: “Hər bir insanın potensialı var və bu potensiala uyğun daşıyacağı yük var. Xanımların fiziki gücü kişilərinkindən 4 dəfə artıqdır. Bu fakt aparılan araşdırmalar nəticəsində təsdiq olunub. Qadın evin də, işin də yükünü çəkə bilər. Bu o demək deyil ki, işlərin yarısını kişi yerinə yetirməlidir. Sadəcə, kişilərin də öhdəlikləri var. Kiminsə potensialı idarəetməyə, rəhbərlik etməyə çatır, kiminin də menecerliyə... Məsələn, bir həkim gün ərzində 10-15 xəstə qəbul edə bilər, digəri 20. Xəstələrin sayı bərabər olmalıdır deyə bir qayda yoxdur. Bacarıq çox önəmlidir. İnsan öz potensialına bələd olmalıdır və buna uyğun hədəflər qurmalıdır”.

 

Uşaqlarınızı həmyaşıdları ilə müqayisə etməyin!

 

Valideynlərin yol verdiyi səhvlər də övladın dünyagörüşünə təsir edə bilər. Psixoloqun sözlərinə görə, müqayisə o qədər də müsbət effekt vermir: “Valideynlər övladlarının potensialına bələd olmalıdırlar. Uşaqlar arasında da sosial bərabərliyin pozulması hallarına rast gəlinir. Valideynlər övladlarından hər zaman “beş” almağı, ideal olmağı gözləyirlər. Bəs uşağının potensialı buna çatırmı, bütün fənləri oxuya bilərmi? Sosial bərabərlik insanların potensialı üzərində qorunmalıdır. Övladı kiminləsə müqayisə edəndə, onda özünə güvən zəifləməyə başlayır. Xüsusilə, şəxsiyyət formalaşan dövrdə buna diqqət etmək lazımdır. Özgüvəni zəif inkişaf edən insanlar əsasən, konfliktli insanlar olurlar, işə həyatında da, ailə həyatında da. Daim əzilən, müqayisə olunan insan gələcəkdə həyat yoldaşını da kiminləsə müqayisə edəcək. Və ya iş həyatında kiminsə irəli gedib, uğur qazanması onlara pis təsir edəcək. Düşünəcəklər ki, onlara qarşı haqsızlıq edilir. Belə insanlara passiv-aqressiv tip deyilir. Yəni, kənardan aqressiv görünmürlər, amma adi bir sözü belə konfliktə çevirə bilən insanlardır. Hamı rəhbər, direktor ola bilməz, vəzifə icra edə bilməz. Müxtəlif sferalarda sosial bərabərlik qoruna bilər”.

 

Etik qaydalar qorunarsa, heç kim işi ilə əlaqədar kompleks yaşamaz

 

N. Rüstəmova bildirib ki, sosial bərabərlik iş dünyasında da tez-tez pozulur: “İş dünyasında sosial bərabərlik pozulur. Əslində, biz bunu düşüncəmizdə, rəftarımızda pozuruq. Hər bir işin öz əhəmiyyəti var. Qarşı tərəf bunu hiss etdirməlidir. Etik qaydalar, hədd qorunmalıdır. Bu məqama diqqət yetirilsə, heç kim işi ilə əlaqədar kompleks yaşamayacaq”.

 

Cəmiyyətdə sağlam düşüncə formalaşması üçün sağlam vətəndaş yetişdirilməlidir

 

Valideynlər çox zaman övladlarının şüuraltında yanlış düşüncə yaradırlar. Amma həyatın gələcəkdə necə olacağı bəlli deyil. Stereotiplər çox önəm daşıyır. Hər şey ailə daxilindən başlayır. Fərd, vətəndaş sağlam yetişdirilərsə, cəmiyyətdə də sağlam düşüncə formalaşacaq. Məsələn, xaricdə əgər növbədə dayanmısansa, sənə növbə çatmamış sualın cavablandırılmayacaq. Bu artıq sosial bərabərliyə bir nümunədir. Sosial bərabərlik evdə qorunmalıdır ki, işdə, cəmiyyətdə də buna riayət etmək asan olsun”.