İmam Əlinin tərtib etdiyi Quran yandırılıb? Niyə ilk “Ələq” endiyi halda müqəddəs kitab “Fatihə” ilə başlayır?

 

“ “Qurani-Kərim” dinimizin başlıca mənbəyidir. Amma tək qaynaq deyil. Hədis, icma kimi başqa mənbələr də var. İcma dedikdə Məhəmməd peyğəmbərin dövründə yaşayan alimlərin fikri nəzərdə tutulur. Həmçinin ağıl da dini mənbə sayılır. Odur ki, “Quran”ı tək qaynaq qəbul etmək düzgün deyil”.

 

Bunu ilahiyyatçı Hacı Şahin Həsənli “Yaşıl orta” verilişində deyib. O bildirib ki, önəmli olan ayələri doğru anlamaqdır: “ “Quran” səhv başa düşülərsə, insan  aza da bilər. Odur ki, ayələrin izahına da ehtiyac var. Hədislər bizə dini hökmləri açıqlayır. Rəbbimiz buyurur ki, peyğəmbər özündən heç nə deməz, öz nəfsindən danışmaz,  o yalnız vəhyi çatdırır. Allah rəsulunun sözü nəfsdən qaynaqlanmadığı üçün vəhy kimidir. “Qurani-Kərim”də bir çox ümumi ayələr var və onların şərhi hədislər vasitəsilə aydın olur. Məsələn, namazla bağlı ayələr  qeyd olunub.  Amma onun geniş izahını, ardıcıllığını hədislər sayəsində öyrənirik. Bu gün bəzi cərəyanlar sünnəni inkar edərək yalnız “Quran”a əsaslanır. Halbuki etdikləri ibadətin şəkli və sıralaması hədislərin buyurduğu kimidir. Odur ki, sünnəsiz  islamı təsəvvür etmək mümkün deyil. Hədissiz islam bir növ peyğəmbərsiz din deməkdir”.

 

Ş.Həsənli qeyd edib ki, yalan hədislər də var: “Müxtəlif məqsədlər üçün uydurulmuş hədislərə də rast gəlirik. Biz yalanlara görə doğrulardan imtina edə bilmərik.Burada önəmli olan səhih mənbələrə istinad etməkdir. Doğru rəvayətdirsə, qəbul edirik. Ayələrin nazil olma səbəbləri sünnə ilə açıqlanır. Bu Allahın əmrlərini daha dolğun şəkildə anlamağımıza kömək edir. Hədis “Quran”a uyğun olmalıdır. Əgər ayə ilə ziddiyyət varsa, “Quran” əsas götürülür və  deməli o hədis səhih deyil”.

 

 İlahiyyatçı “Quran” tərcümələri ilə bağlı da fikirlərini bölüşüb: “ Bütün tərcümələrdə nöqsanlar ola bilər. Bu tək “Quran”a aid deyil. Həmçinin müqəddəs kitabımızın dilimizə tərcüməsində də naqisliyin olması mümkündür. Mən özüm də bəzi məqamlarda tərcüməçi ilə razılaşmamışam. Amma bu görülən işə kölgə salmamalıdır. Daha yaxşı olar ki, müsəlmanlar “Quran”ı orijinaldan oxusunlar. Ərəb dilini bilməyənlər isə mütləq tərcüməsindən faydalansın. Çünki hər kəsin öz dinini bilməyi önəmlidir”.