CON KENNEDİ

(1917-1963)

 

Amerika Birləşmiş Ştatlarının 35-ci prezidenti Con Fitscerald Kennedi 1917-ci ilin bu günü Bruklaynda anadan olub. London İqtisadiyyat Məktəbində, Prinston və Harvard universitetlərində təhsil alıb. Massaçusets Konqres dairəsindən Nümayəndələr Palatasının üzvü seçilib. 20 yanvar 1961-ci ildə ABŞ tarixində ilk katolik prezidenti və Teodor Ruzveltdən sonra ölkənin ikinci ən gənc prezidenti olub. Con Kennedi 1963-cü il noyabrın 22-də Dallasda qətlə yetirilib və noyabrın 25-də Arlinqton milli qəbiristanlığında torpağa tapşırılıb, qəbrin üzərində isə xanımı Jaklin Kennedinin təklifi ilə daimi od yandırılıb.

 

 

ELÇİN MƏMMƏDOV

(1946-2001)

 

Əməkdar incəsənət xadimi, rəssam, aktyor Elçin Məmmədov 29 may 1946-cı ildə xalq artistləri Mehdi Məmmədov və Barat Şəkinskayanın ailəsində dünyaya göz açıb. Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun Rəssamlıq fakültəsini bitirib. İlk dəfə uşaqlıq dostu Azərpaşa Nemətovun Gənc Tamaşaçılar Teatrında rus dilində quruluş verdiyi "Mənim qardaşım klarnetdə çalır" tamaşasının rəssamı olub. Bakıda fəaliyyət göstərən bütün teatrlarda, eyni zamanda Moskva və Arxangelskdə 100-dən çox tamaşada rəssamlıq edib, Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının baş rəssamı olub. "Yeddi oğul istərəm" (Mirpaşa), "Dədə Qorqud" (Qaraca çoban), "Dantenin yubileyi" (Səyavuş) və başqa filmlərdə çəkilən Elçin Məmmədov 2001-ci il fevralın 18-də Bakıda vəfat edib.

 

 

ASƏF HACIYEV

(1951)

 

AMEA-nın həqiqi üzvü, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor Asəf Hacı oğlu Hacıyev 1951-ci il mayın 29-da Gəncə şəhərində doğulub. Moskva Dövlət Universitetinin mexanika-riyaziyyat fakültəsini bitirib. Azərbaycan EA-nın Kibernetika İnstitutunda baş elmi işçi, sektor rəhbəri, Türkiyədə Boğaziçi Universitetinin professoru, AMEA-nın Kibernetika İnstitutunda laboratoriya rəhbəri və Bakı Dövlət Universitetində kafedra müdiri vəzifələrində çalışıb. I, II və III çağırış Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı olub. 2 kitabın və 100-dək elmi məqalənin müəllifi olan Asəf Hacıyev hazırda Qara dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının Parlament Məclisində Azərbaycan nümayəndə heyətinin rəhbəri və Parlament Məclisi sədrinin müavinidir.

 

 

ALEKSANDR ABDULOV

(1953-2008)

 

Rusiyanın xalq artisti, teatr və kino aktyoru, kinorejissor Aleksandr Qavriiloviç Abdulov 29 may 1953-cü ildə Tümen vilayətinin Tobolsk şəhərində anadan olub. İlk dəfə teatr səhnəsinə beş yaşında olanda Fərqanə Dram Teatrının “Kreml kursantları” tamaşasında çıxıb. Məktəb illərində idmanla məşğul olub, qılıncoynatma üzrə SSRİ idman ustası namizədi adını qazanıb. 1970-ci ilin əvvəllərindən etibarən kinoya çəkilib. Karyerası ərzində ümumilikdə 112 filmin çəkilişi və səsləndirilməsində iştirak edib, yaddaqalan obrazlar yaradıb. Aleksandr Abdulov 3 yanvar 2008-ci ildə Moskvada dünyasını dəyişib.

 

 

AYTƏKİN MƏMMƏDOV

(1967-1991)

 

Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Aytəkin İsrayıl oğlu Məmmədov 29 may 1967-ci ildə Gədəbəy rayonunun Göyəlli kəndində anadan olub. 1974-1984-cü illərdə burada orta məktəbdə oxuyub, 1985-ci ildə isə hərbi xidmətə çağırılıb. 1991-ci ildə DİN-in Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsinə daxil olub, həmin il Xanlar rayonunun erməni işğalçılarından müdafiəsində iştirak edib. 1991-ci ildə qatıldığı döyüşlərin birində xeyli sayda yaraqlını məhv edərək özü də qəhrəmancasına həlak olub və Göyəlli kənd qəbiristanlığında dəfn olunub. Azərbaycan Prezidentinin 8 oktyabr 1992-ci il tarixli fərmanı ilə Aytəkin Məmmədova ölümündən sonra Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı fəxri adı verilib.

 

 

YURİ KOVALYOV

(1965-1991)

 

Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Yuri Petroviç Kovalyov 1965-ci ilin bu günü Göyçay rayonunda anadan olub. 1972-ci ildə ailəliklə Krasnodara, beş il sonra Bakıya köçüb. Nizami rayonundakı 229 nömrəli orta məktəbdə, miçman və praporşiklər məktəbində təhsil alıb. “Azərittifaq”ın reklam istehsalat kombinatında işləyib, 1985-ci ildə hərbi xidmətini başa vurub. 1990-cı il sentyabrın 15-də təcavüzkar düşmənlə mübarizə aparmaq üçün DİN-in Xüsusi Təyinatlı Milis Dəstəsinin sıralarına daxil olub. Goranboy rayonunun kəndlərinin azad edilməsində böyük şücaət göstərib. Yuri Kovalyov 3 oktyabr 1991-ci ildə Xocavənd rayonu ərazisində qəhrəmancasına şəhid olub və Bakının Şəhidlər Xiyabanında dəfn edilib. Azərbaycan Prezidentinin 6 iyun 1992-ci il tarixli fərmanı ilə ölümündən sonra “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” fəxri adına layiq görülüb. Təhsil aldığı 229 saylı orta məktəb onun adını daşıyır.

 

 

TİMUR ƏLİYEV

(1984-2020)

 

Şəhid Timur Nurəddin oğlu Əliyev 1984-cü il mayın 29-da Özbəkistanın Çirçik şəhərində anadan olub. 1998-ci ildə ailəliklə Bakıya köçüb. 2002-2004-cü illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində həqiqi hərbi xidmətdə olub. 2013-cü ildə müddətdən artıq xidmət edən hərbi qulluqçu kimi yenidən ordu sıralarına qayıdıb. 2020-ci il sentyabrın 27-də başlayan Vətən Müharibəsində iştirak edib. Çavuş Timur Əliyev oktyabrın 13-də Füzuli döyüşləri zamanı şəhid olub və Qazax rayonunun Xanlıqlar kəndində dəfn olunub. Ölümündən sonra "Vətən uğrunda", "Döyüşdə fərqlənməyə görə" və "Füzulinin azad olunmasına görə" medalları ilə təltif edilib.

 

 

RAUF SÜLEYMANOV 

(1987-2020)

 

Şəhid Rauf Allahverdi oğlu Süleymanov 29 may 1987-ci ildə Neftçala rayonunun Abasallı kəndində anadan olub. 2005-2007-ci illərdə həqiqi hərbi xidmətdə olub. 2007-ci ildə müddətdən artıq xidmət edən hərbi qulluqçu kimi Daxili Qoşunların Xüsusi Təyinatlı Dəstəsində xidmətə başlayıb. 2020-ci il sentyabrın 27-də başlayan Vətən Müharibəsində iştirak edib. Çavuş Rauf Süleymanov oktyabrın 5-də Füzuli döyüşləri zamanı şəhid olub. Ölümündən sonra "Vətən uğrunda" və "Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalları ilə təltif edilib.

 

 

ƏMİRAĞA AĞAYEV

(2002-2020)

 

Şəhid Əmirağa Mahir oğlu Ağayev 2002-ci ilin bu günü Şabran rayonunun Surra kəndində dünyaya göz açıb. 2020-ci ildə həqiqi hərbi xidmətə yollanıb. Sentyabrın 27-də başlayan Vətən Müharibəsində iştirak edib. Əsgər Əmirağa Ağayev Füzuli döyüşləri zamanı şəhid olub. Uzun müddət sonra tapılan nəşi 11 fevral 2021-ci ildə Şabran Şəhidlər Xiyabanında dəfn edilib.

 

 

ƏLİYAR BƏY HAŞIMBƏYOV

(1856-1920)

 

Bu gün Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti daxili işlər nazirinin müavini, Zaqatalanın 1-ci qubernatoru, Qars vilayəti qubernatorunun köməkçisi olmuş general-mayor Əliyar bəy Haşımbəyovun xatirə günüdür. O, 1856-cı il martın 8-də Bakı şəhərində dünyaya göz açıb. 1871-ci ildə Tiflisdəki hərbi-piyada məktəbinə daxil olub. 1918-ci ildən artilleriya qoşunlarının piyada hissələrində xidmətə başlayıb. 1908-ci il dekabrın 6-da general-mayor kimi yüksək rütbəyə layiq görülüb və həmin il Qars vilayətinin hərbi rəisi təyin edilib. Birinci Dünya müharibəsində 3-cü Qafqaz araba-karvan briqadasının komandiri olub, 1917-ci ildə isə istefaya çıxıb. Bir il sonra Azərbaycan Milli Ordusunda könüllü xidmətə başlayıb, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti daxili işlər nazirinin müavini, Hərbi İndendant İdarəsinin rəisi vəzifələrində xidmət göstərib. 1920-ci ildə Zaqatala qəzasının general-qubernatoru, daha sonra Cənub-qərbi Azərbaycanın general-qubernatoru olub. Azərbaycanın Sovet Rusiyası tərəfindən işğalından sonra həbs olunub və 1920-ci ilin mayında Nargin adasında güllələnib.

 

 

MURAD GƏRAY BƏY TLEXAS

(1874-1920)

 

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusunun general-mayoru, milliyyətcə çərkəz olan Murad Gəray bəy Tlexasın anım günüdür. O, 1874-cü il oktyabrın 21-də Kuban vilayətinin Krasnodar şəhərində hərbçi ailəsində doğulub. İlk təhsilini Maykopda alıb, Sankt-Peterburq Mixaylovski Artilleriya Məktəbini bitirib. 1912-13-cü illərdə 51-ci artilleriya briqadasında kapitan rütbəsində xidmət edib və Port-Artur savaşına, 1-ci Dünya müharibəsinə qatılıb. Cümhuriyyət dövründə Əlahiddə Azərbaycan Korpusunun tərkibində olan 2-ci nişançı topçu briqadasının komandiri, Bakı İstehkamçılar hissəsinin rəisi təyin edilib. Baş Qərargahda Baş Artilleriya İdarəsinin rəisi, Bakı möhkəmləndirilmiş rayonunun general-qubernatoru olub. Döyüşlərdə göstərdiyi igidliyə görə «Müqəddəs Georgi», «Müqəddəs Anna», «Müqəddəs Vladimir» ordenləri və medallarla təltif edilib. Bolşevik işğalından sonra həbs olunan Murad Gəray bəy Tlexas 1920-ci ilin mayında güllələnib.

 

 

MƏMMƏDBAĞIR ŞEYXZAMANLI

(1880-1920)

 

Görkəmli dövlət xadimi Məmmədbağır Saleh bəy oğlu Şeyxzamanlının xatirə günüdür. O, 1880-ci ildə Gəncə şəhərində anadan olub. Gəncə realnı məktəbini bitirib. 1906-cı ildə Gəncədə dram cəmiyyəti təşkil edib, Azərbaycan və Avropa dramaturqlarının əsərlərini tamaşaya qoyub. Erməni təcavüzünə qarşı Əhməd bəy Ağaoğlunun rəhbərliyi ilə qurulan “Difai” təşkilatının Gəncə şöbəsinin yaradılmasında yaxından iştirak edib. Gəncə şəhər Dumasının və Cümhuriyyət Parlamentində "Müsavat" fraksiyasının üzvü olub. 1919-cu ilin iyun ayında Azərbaycan hökuməti tərəfindən təsis edilən "Əksinqilabla mübarizə təşkilatı"nın ilk rəhbəri təyin olunub. 1919-cu il avqustun 20-də öz ərizəsi ilə tutduğu vəzifədən azad edilib, yerinə qardaşı Nağı bəy Şeyxzamanlı təyin olunub. Məmmədbağır Şeyxzamanlı bolşevik işğalından sonra həbs edilib və 1920-ci il mayın 29-da güllələnib.

 

 

QOÇU NƏCƏFQULU

(?-1920)

 

Bakı qoçusu, Üzeyir Hacıbəyovun "O olmasın, bu olsun" operettasında yaratdığı Qoçu Əsgərin prototipi Qoçu Nəcəfqulunun anım günüdür. Onun doğum tarixi məlum deyil. 1918-ci ildə ermənilər Bakıya hücum edən zaman öz vəsaiti hesabına aldığı silah-sursatı camaata paylayaraq müdafiə dəstələri yaradıb. Erməni və rus birləşmiş qoşunlarının hücumunun qarşısı onun rəhbərliyi ilə yaradılmış “Maştağa dəstəsi" tərəfindən Zabrat yolunda alınıb. Qafqaz İslam Ordusu Bakı kəndlərinə daxil olduqdan sonra dəstə silahlı heyətini genişləndirərək “Maştağa qarnizonu” adını alıb, Bakı üzərinə həlledici hücum zamanı bu qarnizon böyük rəşadət göstərib. Qafqaz İslam Ordusunun komandanı Nuri Paşa göstərdiyi igidliklərə görə onu ordenlə təltif edib. 1920-ci ildə bolşevik işğalından sonra 12 məşhur Bakı qoçusu həbs olunaraq, Bayıl türməsinə gətirilib. Onların arasında olan Qoçu Nəcəfqulu mayın 29-da Bayıl qazamatının həyətində güllələnib.

 

 

ROMİ ŞNAYDER

(1938-1982)

 

Romi Şnayder kimi tanınan Avstriya aktrisası Rozmari Maqdalina Albaxın anım günüdür. O, 1938-ci il sentyabrın 23-də Vyana şəhərində anadan olub. Ona bir melodramda oynamağı təklif ediləndə hələ 15 yaşı tamam deyildi və həmin il “Fişəng” filmində çəkilib. “Sissi”, “Sevgi oyunu”, “Marko Polo”, “Bank sahibəsi”, “İlkin təhqiqat altında” və başqa filmlərdə yaddaqalan obrazlar yaradıb. “Sadə tarix” filmindəki roluna görə “Sezar” mükafatına layiq görülüb. Romi Şnayder 1982-ci ilin mayında öz evində ölü vəziyyətdə tapılıb və Paris yaxınlığında Buassi-sen Avur qəbiristanlığında dəfn edilib. İlk olaraq intihar edildiyi düşünülsə də, ekspertizadan sonra məlum olub ki, infarktdan dünyasını dəyişib.